पैसा प्रत्येकाच्या आयुष्यात महत्वाची भूमिका बजावत असतात. हाच पैसा कमावताना त्याची किंमत कळते. मात्र, पैसा बनवतात तेव्हाही त्यासाठी पैसे मोजावे लागत असतील तर काय म्हणाल?
पैसे छापताना येणारा खर्च किती येतो याविषयी फार कमी वेळा बोलले जाते. पैसे कुठे छापतात याची माहिती अनेकांना नसते. आपल्यापर्यंत हे पैसे यावेत त्यासाठी ते बाजारात छापून पाठवावे लागतात. हे करताना प्रत्येक नोट वेगवेगळा खर्च घेते.
आज आपण याविषयी सखोल माहिती जाणून घेणार आहोत!
₹ 500 च्या नोटवर 2.65 रुपये खर्च केले जातात.
₹ 200 च्या नोटवर 2.48 रुपये खर्च येतो.
₹ 100 ची नोट छापण्यासाठी 1.51 रुपये खर्च येतो.
₹ 50 च्या नोटवर 1.22 रुपये खर्च केले जातात.
₹ 20 ची नोट छपाईची किंमत ₹ 10 च्या नोटपेक्षा कमी आहे. सरकारला फक्त 1 पैसा खर्च करावा लागतो.
₹ 10 ची नोट छपाईसाठी 1.01 रुपये खर्च येतो.
नवीन नोटा जुन्यापेक्षा स्वस्त
एका आरटीआयमध्ये असे सांगण्यात आले की नवीन नोटा छापण्याचा खर्च जुन्या नोटपेक्षा कमी आहे. जुन्या 500 रुपयांच्या नोटा छापण्यासाठी 3.09 रुपये खर्च येतो. नवीन नोट छपाईचा खर्च 44 पैसे कमी आहे. एक हजार रुपयांची जुनी नोट 3.54 रुपयांना छापली गेली. 2 हजार रुपयांच्या नव्या नोटवर 3.53 रुपये खर्च करण्यात आले.
2018 मध्ये 2000 रुपयांच्या नोटा छापण्याचा खर्च 4 रुपये 18 पैसे होता, तर 2019 मध्ये नोट छपाईचा खर्च वाढून 3.53 रुपये झाला. 2000 रुपयांची नोट छापण्यासाठी 3-4 रुपये खर्च येतो. 2019-20 नुसार, उर्वरित नोटा छापण्यासाठी वेगवेगळे खर्चही केले जातात.
भारतीय चलन नोटा भारत सरकार आणि भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या आदेशानुसार छापल्या जातात. हे फक्त सरकारी प्रिंटिंग प्रेसमध्ये छापले जातात. देशभरात चार छापखाने आहेत. नोट छपाई नाशिक, देवास, म्हैसूर आणि सालबोनी (पी. बंगाल) येथे केली जाते.